AYNA

Merhabalar,

Bugün sizlerle öykü kitabımın içinde yer almayan, hissederek yazdığım hikayelerimden birini paylaşmak istedim. Bu hikaye aynı zamanda yaşadığım şehirin edebiyat dergilerinden 'Bilim Kültür Sanat Dergisi'nin son sayısında da yayımlandı. Blog yazısısı olarak bir parça uzun olduğunun farkındayım. Ama ikiye bölmek de istemedim. Okumak için ayırdığınız zamana değeceğini umuyorum. Yıldızlı Sevgilerimle :)

                                                                    Ayna

Gözleri aynadaki suretine ilişti. Bir yabancıyla tanışma anında takındığı ürkek bakışlarıyla bakakaldı öylece. Yansıyan aksinden emin olmak istercesine sağ elinin parmaklarını yüzünde gezdirdi. Gördüğü kadın elli, elli beşlerinde gibiydi, hâlbuki otuz sekiz yaşına daha yeni girmişti. Kendisini ne ara büyütmüştü böyle zalimce? Bu kötülüğü nasıl yapmıştı yüzüne, bedenine? Düşmüş omuzlarına, çökmüş avurtlarına, bezgin simasına, temizlik yapa yapa ağaç kabuğuna dönüşmüş ellerine, baktı… “Yok, yok. Bu işte bir yanlışlık var,” dedi. Memnuniyetsizce geri çekti bakışlarını. Gördüğü bir sanrı olmalıydı. Parlak cildinden, dolgun yanaklarından, gülen gözlerinden mutlaka tanır, bilirdi kendini. Gençliğini kıskanan kötü niyetli birinin, aynaya aksettirdiği yakışıksız bir şaka olmalıydı bu. Hemen elindeki bezle sildi kadını aynadan.

-  Git buradan, git buradan, diye söylendi. Hızını alamayıp yan yana duran diğer aynalardan da sildi.

-  Gidin buradan, gidin buradan, diyorum size.

Kendini yok etmeye çalışırken epeyce yorulmuştu Zeliş.

Adı Zeliha’ydı fakat küçüklüğünden beri herkes ona ‘Zeliş’ derdi. Büyük bir alışveriş merkezinin, yemek ve sinema katının tuvalet temizliğinden sorumluydu. Yeni çalışmaya başladığında, o tiksindirici kokuyu gittiği her yerde hissetmiş; yemekten, içmekten kesilmişti. Eve gider gitmez dakikalarca yıkanır, derisini kazırcasına keselenirdi. Üzerine sinen her şeyi, kötü talihi ile birlikte söküp atmak isterdi. Babası öldüğünde umut taciri akrabalarının ısrarları üzerine annesiyle kırsaldan İstanbul’a taşınmışlar, dost bildikleri bu insanların kötü emellerine alet olmayı reddettiklerinde de kendilerini kapı önünde bulmuşlardı. Annesi bir hastanenin yemekhanesinde bulaşıkçı olarak işe girdiğinde çok zoruna gitmişti Zeliş’in. Varlıklı olmasalar da rahmetlinin zamanında düşkün de değildiler. Fakat şimdi her şey bambaşkaydı. Üstelik şehirdeki yaşam kırsaldakine hiç benzemiyor, silip süpürüyordu insanın elindekini avucundakini.

Yanı başındaki tabureye oturup biraz nefeslenmek istediği sırada iki genç kız girdi içeri kıkırdayarak. Sarışın olan doğruca tuvalete giderken diğeri aynanın önünde kırmızı rujunu tazeledi. Röfleli saçlarını havalandırıp eteğinin üzerindeki metal kemeri düzeltti. Tuvalete giren kız, bir yandan partide tanıştığı delikanlının centilmenliğini anlatıyordu arkadaşına. “Berk olsaydı eğer yanımızdakiler gibi sinema koltuğuna çuval misali yığılıp kalmaz, tuvaletin kapısında bekliyor olurdu şimdi,” dedi. Parti bitse de üzerindeki etkisi devam ediyor gibiydi. Az sonra sifon sesiyle birlikte dışarı çıktı. Ellerini yıkarmış gibi yaparken “hadi acele et” dedi, silikon dudaklı arkadaşı, “film başlamak üzere.” Terle karışık parfüm kokularını geride bırakıp çıktılar tuvaletten.

Onlar dışarı çıktığında görünmez hükmündeki cılız bedeni, kimsenin temas kurmaya tenezzül etmediği küskün gözleriyle ayağa kalktı Zeliş. Gidip tuvalete baktı. Az önce kavalyesini kabalıkla suçlayan genç kızın kirli pedi yerde duruyordu. Pedi yerden süpürüp çöpe attığı sırada bir anne ile üç dört yaşlarındaki kız çocuğu girdi içeri. Ağlamaklı çocuk, bir kısmını üzerine kaçırdığı çişin kalanını klozete yapması için tuvalete doğru çekiştiriliyordu. Fakat olanlar oldu. Daha klozete oturamadan, yürüdüğü hat boyunca koridor ıslandı. Zeliş sakinliğini korurken anne söylendikçe söylendi. En nihayetinde anne, paparası ve çocuk, gong sesi ve anonsla birlikte oradan uzaklaştılar: “ Üçüncü ve beşinci salonlarda film başlamak üzeredir!”

Filmlerdeki kader kurbanları için; ezilen, hor görülen, yok sayılan, haksızlığa uğrayanlar için gözyaşı döken pek çok seyircinin gerçek hayattaki, gerçek kurbanları görmezden gelmelerine bir türlü anlam veremiyordu Zeliş. Etkisinde kaldıkları filmin ağır havasından, burunlarını çeke çeke çıktıkları sinema salonlarından kendi dünyalarına ışık hızında uyumlanmaları şaşkınlık vericiydi. En zor rollerden birini icra eden Zeliş ve onun gibilerin siyah-beyaz, sessiz, melodisiz, pek çoğuna göre sıkıcı bir o kadar da gerçekçi filmleri kimsenin umurunda değildi.

Bozulan sifonların, kapanmayan muslukların, kilidi bozuk kapıların tamir edildiği bir öğleden sonra Zeliş için izin kullanma fırsatı doğdu. Bu vakti, içinde çalıştığı fakat gezmeye imkân bulamadığı alışveriş merkezinin vitrinlerini inceleyerek geçirmeye karar verdi. Lüks mağazaların önünde pek fazla durmuyor bütçesine göre bulduklarının içerisine, hızlıca girip çıkıyordu. Annesine küçük de olsa bir hediye almaktı niyeti. Evleri soğuk olduğu için ayaklarını sıcak tutacak içi yünlü ev patiklerine bakındı daha ziyade. Neyse ki gönlüne, kesesine uygun bir tane bulup sardırdı. O gece hediyesini buruk bir sevinçle kabul eden annenin yüreği, ayaklarından daha çok ısınmıştı. Bir öpücük kondurdu yavrusunun yorgun yanaklarına. Tıpkı Zeliş gibi o da hiçbir şeyi böyle hayal etmemişti.

Ertesi gün tuvalete girdiğinde onarılan kapıların arkasında hem de hepsinin arkasında küfürlü sözler ve uygunsuz resimlerle karşılaştı Zeliş. Midesi bulandı. Söylendikçe söylendi. Bir de bunları silme işi çıkmıştı başına. Şu küçücük metrekarede her çeşit insanla, her türlü olayla karşılaşıyordu. İşi bırakmak istiyordu aslında. Fakat bu işi bıraksa daha iyi hangi işi yapacaktı? Bu zamanda sigortalı iş bulmak kolay mıydı? Tahsili, farklı bir becerisi de yoktu ki. Düşünüp düşünüp duruyor bir çözüm bulamıyordu. Babasını her zamankinden daha çok özlüyor, ‘hayatta olsa katiyen bu durumlara düşmezdik’ diye geçiriyordu içinden.

O kasvetli günlerden birinde tam aynaları ovuyorken cinin lambasından fırlamışçasına genç bir kız belirdi tuvalette. Alımlı, nahif, zarif… Bu aşina, bu hoş simaya bakakaldı Zeliş. Göz göze geldiklerinde: “Seni tanıyor gibiyim” diye, kekeledi. “Sen, sen... ” Boynuna sarılıp, hal hatır sormak, ‘Nerelerdeydin a kuzum? Beni bu diyarlarda bir başıma koyup nerelere kayboldun?’ demek istedi. Sanki uzun zamandır görmek istediği birini görmüş, dertleşmek için bir fırsat bulmuştu.

Aynanın karşısına geçip, elindeki kitapları Zeliş’e uzatarak “Zahmet olmazsa tutar mısın teyze?” dedi kız, “Şu saçımı bir düzelteyim.” Teyze demesine biraz bozulsa da çok üstünde durmadı Zeliş. O sırada, kezzap kokulu eli kitaplara gitti. En üstte duran kitabın adı ‘Tıbbi Biyoloji’ idi. “Tabi ya, başka ne olacaktı ki tıp öğrencisisin elbette” dedi. “Benim de çocukluk hayalimdi doktor olmak. Çok zor mu dersler? Kaça gidiyorsun? Uzmanlık yapacak mısın?” Soruları arka arkaya sıralıyor fakat kızdan cevap alamıyordu. Bunun üzerine konuyu hemen değiştirdi Zeliş. “Biliyor musun yıllar geçse de ben buralara bir türlü alışamadım. Bu telaşlı şehir beni de annemi de çok yordu; sivri dişli, koca ağzıyla acımadan yuttu. İnsan kalabalığının ortasında, bu tuvaletin girdabında debelenip duruyorum işte. Derin bir nefes alıp konuşmasını sürdürdü:

- Köydeydik biz önceleri. Çok mutluyduk orada. Babam çiftçiydi. İş kurmak için borca girene kadar geçimimiz yerindeydi. Okumayı çok isteyen babamı bir çobandan, bir ırgattan olmayalım diye okutmamış büyükleri. O yüzden benim tahsil yapmamı çok isterdi. Ona sözüm vardı benim, doktor olacaktım. Sonra bakışlarını meçhulden gelen gizemli kıza döndürerek telaşla sordu: “Sahi baba mı gördün mü? Bilirsin sen, şöyle uzun boylu, geniş omuzlu, güleç yüzlü, gençten bir adam.” Kızdan yine ses gelmedi. Anlattıkça anlatıyordu Zeliş: “Köyde benim bir de sevdiceğim vardı; adı Mustafa.” Yüzüne kocaman bir gülümseme yayıldı. Hülyalı hülyalı devam etti anlatmaya: “Yürürken yolları önüme bükülen, gülünce gözleri kaybolup ince birer çizgiye dönüşen güleç yüzlü Mustafa’m. Muhtarın en küçük oğlu, en yakışıklısı.” Heyecanlı heyecanlı anlatırken hülyalı bakışları birden yere düştü, omuzları küçüldü. Titrek sesiyle “Sözleşmiştik biz” deyip sustu. Yeniden söze girmesi için bir süre sessizce beklemek zorunda kaldı gizemli kız.

Selvi ağacının altında ant içmiştik: evlenip yuva kuracak, arka arkaya iki de çocuk yapacaktık. Biri kız, diğeri erkek. Kız olan bana, erkek olan Mustafa’ma benzeyecekti.” Yanakları elma gibi kızardı, yutkundu, bir daha, bir daha yutkundu. Konuşmaları yaşadığı duygu sağanağında sık sık kesintiye uğruyordu. Toparlandıktan sonra eski hayallerini bir avuç suda yüzdürmeye devam etti Zeliş: “Evimizin önüne ahşap salıncak kuracaktık. Sırayla düşlerimizi uçuracaktık gökyüzüne,  mutluluğu giyinip bir daha çıkarmayacaktık üzerimizden. Hiç ayrılmayacak, huzur içinde yaşlanacaktık. Ben pamuk nine; o, tonton dede; her akşam çardakta, gül lokumuyla kahvelerimizi yudumlayıp, her sabah yüzümüzü aydınlatan güneşe aynı aşkla el sallayacaktık… Torunlarımızı dizlerimize oturtup şefkatle başlarını okşayacaktık. Onlara anlatacağımız en güzel masal kavuşma hikâyemiz olacaktı.” Fersiz göz bebekleri baktığı boşlukta bir süre asılı kaldı. Ardından kıza dönüp  sordu: “Sahi Mustafa’mı gördün mü? Tanırsın sen; yeşil gözlü, uzun boylu, kıvırcık saçlı, yağız mı yağız bir delikanlı.” Sorusuna ses veren olmayınca hasret yüklü bir gemi kalktı nemli göz bebeklerinden… Kaptanı, yolcusu olmayan, ufukta limanı görünmeyen, koca bir boşluğu taşısa da yükü ummana ağır gelen, sisler arasında bir gemi… 

Dolup taştığı o gün anlattıkça anlatıyor diğer yandan söylediklerine kendi de inanamıyordu Zeliş.  “Kalbimi çok açmam aslında gelenlere, zaten içeri girenler pek bakmaz yüzüme, ama sen öyle dikkate alınca…” dedi, ürkekçe. “Sıkmadım seni değil mi?” Kızın cevabını beklemeden bir çırpıda ekledi: “Yıllardır burnumda tüten, çocukluğumun geçtiği köydeki evimizden de bahsedeyim o zaman: Hani yürüdükçe ahşap döşemeleri gıcırdayan, yüklüğü naftalin kokan, sedirinde dantelli beyaz örtüsü, telli dolabında eriştesi, tezgâhında çiçekli eteği olan, kuzinesinde her gün mayalı ekmek pişen... İçinde konu komşu, akraba hepsi de birbirinden sevecen. Hatırladın değil mi? Tabi ya, insan nasıl unutabilir ki? Bahçedeki erik, kiraz ağaçları baharı müjdelerdi bize. Ne çok eğlenirdik, ne çok oynardık yeşil çimenlerin üzerinde.” Bir tiyatro oyuncusunun role girmesi gibi, o günleri yeniden yaşıyormuşçasına büyük bir coşkuyla anlatıyorken birden sessizleşti yine. Göz pınarlarında titreşen yaşları geri ittirip sağ elinin tersiyle burnunu sildi. Muhatabı sormasa da “yok ağlamıyorum, gerçekten, iyiyim ben, merak etme.” dedi. En derin ıstırapların ortasında bile olsa her zaman, herkese “iyiyim” derdi. “İyiyim ben, iyiyim, iyiyim teşekkür ederim…” Bir tek annesi hissederdi o yalan, o yavan iyiliği, elinden hiçbir şey gelmeyen ve bunun altında ezilen biçare annesi…

İçinde biriken ne varsa tek tek anlatıyor, gözyaşlarıyla birlikte kendini sağaltmaya devam ediyordu Zeliş: “Biliyor musun benim okuma aşkım; tüllere, simlere sardığım genç kızlık hayallerim; dualarım, dileklerim; cıvıl cıvıl bir gelecek özlemim vardı. Tıp okuyacak, doktor olacaktım. Doğu, batı demeden memleketime, hastalarıma hizmet edecektim. Garibana ‘koy paranı cebine’ diyecektim. Sonra ev alacaktım anneme, ayakları üşümesin diye, kaloriferli bir ev, hani alttan ısıtmalı olanlardan. Musluklarından sıcak su akan, denizliklerinde mor menekşeler yetişen, bahçesinde kuşlar ötüşen…" Ve Mustafa’m… Yıllardır gölgesinden bile yoksun kaldığım, unutmak isteyip de unutamadığım, uğruna herkesi reddettiğim, kalbimin en müstesna köşesine gizlediğim biricik Mustafa’m… Oğlu kendisine, kızı eşine benzeyen ben’siz Mustafa’m… Dile gelmek için sabırsızlıkla sırasını bekleyen her bir cümle boğazına düğümlendi o an. Sözleri sona eremeden iki damla yaş süzüldü solgun yanaklarına doğru; biri Mustafa, diğeri Zeliş; biri geçmiş, biri puslu gelecek; biri düş diğeri acı gerçek. O kadar yakıcı, o kadar yıkıcıydı ki bu saydam küreler, kızgın buhar olup ortamı bir sis bulutu gibi kapladığında ortada ne tıbbiyeli kız kalmıştı ne kitaplar; ne baba ne Mustafa; ne çocuklar, ne de umut dolu yarınlar... Üzerinde önlüğü, ayağında plastik çizmeleri, elinde kirli sarı bezi, yüzünde marazi bir ifadeyle uğurladı gizemli kızı aynanın cidarlarından. Geldiği gibi gitti gençliği…

Düşündü sonra; acaba kendisi gibi kaç kadın uğurladı kapıdan, hiç tatmadığı gençliğini? Kaç kadın toprağa gömdü masum hayallerini, isteklerini? Kaç kadın itildi, kakıldı, yok sayıldı? Kaç kadın istiridye kabuğunun içinde inciye dönüşemeden sıkıştı kaldı? Kaç kadın kelebek olamadan, rengârenk kanatlar takamadan tırtıl misali çalıştı? Kaç kadın onca baskının altında elmasa dönüşemeden yıllar yılı kavruldu, yandı? Kaç kadın küçük acıları, büyük acılarla bastırdı? Kaç kadın, kırık kollarıyla kendi kendini sardı?

Sinema salonları boşalmış kesif bir kokunun ve insan kalabalığının ortasına düşmüştü yine. Çoğu zaman aydınlatma sensörünün bile kendisini algılamadığı o dipsiz karanlıkta, sildikçe siliyor, sildikçe siliyordu aynaları, Zeliş. Üzerinde görüp tanıyamadığı suretleri, gerçekleşmeyecek hayalleri, düne ait özlemleri, bugüne dair kederleri, yarının belirsizliklerini yok etmek istercesine, kazırcasına siliyordu.